Testuingurua
(...): hiru (edo lau) egunean behin gertatzen dena, zingiretan bizi den Anofeles eltxoaren ausikiak eragina (esr. zah.). (= gazteen osagarria), (esr. zah.).
helkaitz iz. (1857). G. er. Zorigaitza.
helkari iz. (1749). Ipar. Gertaera, gertaria.
helmen iz. (1888). Ipar. Jaurtikitzen den zerbait iristen edo heltzen den punturainoko bitartea; zerbaiten eragina heltzen den bitartea. ik. 2 HELMENEAN adlag. HELMENEKO izlag.
helpide iz. (1749). Ipar. Arrisku edo larrialdiko laguntza. ik.
heltura iz. (1894). Zub. Helpidea. heldu, larrialdian lagundu.
heltzaka izond. (1816). Bizk. Heldu edo zoritu ez dena. 1 Irud. 2 (Adlag. gisa)
heltzaur Ik. eltzaur heltze, heldu ad.-aren aditz-izena.
helzakitza iz. (aditz-jokotik eratorria).
H. b. (G. er.). Helpidea, arrisku edo larrialdiko laguntza.
hemen non adlag. 1. Toki honetan (mintzatzen dena dagoen tokian). 2 HEMENGO izlag. mundu honetako bizitza.
(ipar.): bertakoa ez den norbaiti egiten zaion diosala 1 HEMENDIK nondik adlag. (edo hara) 2. Mintzaldi edo idazlan batean, mintzatzen edo idazten ari dena aurkitzen den puntuan adierazi den puntutik dator.
hementxe non adlag. (1751). Hemen bertan.
hemeretzi zenbtz. zehazt. (1571). Hemezortzi eta bat, 19 (1858). Batez ere ipar. Mila eta bederatziehun (*1905, 1925). banatz. Bakoitzari hemeretzi, bakoitzak hemeretzi Ipar. Hemeretzina ipar.). nola adlag. Hemeretzinako multzoetan.
hemeretzigarren ord. (1571). Zerrenda batean aurretik hemezortzi dituena.
hemeretziko iz. (*1905). Hemeretzik osatua; hemeretzi gauzen multzoa. 1 Bizk. Espainiako diru zaharra, urrezkoa, hemeretzi erreal balio zuena.
hemeretziren iz. (*1981). Hemeretzi zati berdinetan banatu den osotasun baten zati bakoitza.
hemezortzi zenbtz. zehazt. (1571). Hamazazpi eta bat, 18 Ipar. Mila eta zortzirehun 2 HEMEZORTZINA banatz. (1847). Bakoitzari hemezortzi, bakoitzak hemezortzi 2 HEMEZORTZINAKA nola adlag. Hemezortzinako multzotan.
hemezortzigarren ord. (1660). Zerrenda batean aurretik hamazazpi dituena.
hemezortziren iz. (*1981). Hemezortzi zati berdinetan banatu den osotasun baten zati bakoitza.
1 hera iz. (1627). Ipar. (G. er.). Zurdatza, penitentzia egiteko eramaten den soineko latza edo zurdazko gerrikoa.